Huyết áp cao: Khi nào cần dùng thuốc? – Quyết định dựa trên con số và nguy cơ
Tăng huyết áp (Huyết áp cao) được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng.” Nó là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra các biến cố tim mạch nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, và suy thận.
Việc điều trị tăng huyết áp không chỉ đơn thuần là làm giảm con số huyết áp, mà quan trọng hơn là giảm tổng thể nguy cơ biến chứng cho người bệnh. Vậy, khi nào thì bạn thực sự cần phải bắt đầu dùng thuốc hạ áp, hay chỉ cần thay đổi lối sống?
Bài viết này, dựa trên các hướng dẫn điều trị mới nhất, sẽ giúp bạn hiểu rõ cột mốc quyết định khi Huyết áp cao dùng thuốc.
I. Phân loại Tăng Huyết áp theo các Hướng dẫn mới nhất
Để quyết định có dùng thuốc hạ áp hay không, điều đầu tiên bạn cần làm là xác định mình đang ở mức huyết áp nào. Các chuyên gia y tế thường phân loại dựa trên chỉ số đo được tại phòng khám, được xác định qua nhiều lần đo ở các thời điểm khác nhau.
| Mức độ Huyết áp | Huyết áp tâm thu (tối đa) | Huyết áp tâm trương (tối thiểu) |
| Bình thường | Dưới 120 mmHg | Dưới 80 mmHg |
| Huyết áp cao bình thường | 120 – 139 mmHg | 80 – 89 mmHg |
| Tăng huyết áp Độ 1 | 140 – 159 mmHg | 90 – 99 mmHg |
| Tăng huyết áp Độ 2 | ≥160 mmHg | ≥100 mmHg |
Lưu ý quan trọng: Tăng huyết áp được chẩn đoán khi huyết áp tâm thu≥140mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương≥90mmHg.
II. Cột mốc Quyết định: Khi nào PHẢI dùng thuốc?
Quyết định Huyết áp cao dùng thuốc không chỉ dựa vào con số huyết áp mà còn phụ thuộc vào tổng thể nguy cơ tim mạch của bạn.
1. Trường hợp 1: Dùng thuốc NGAY LẬP TỨC
Bạn sẽ được chỉ định dùng thuốc hạ áp ngay lập tức nếu huyết áp của bạn thuộc nhóm Tăng Huyết áp Độ 2 trở lên:
- Huyết áp ≥160/100 mmHg (Tăng huyết áp Độ 2)
Ở mức này, nguy cơ biến chứng là rất cao. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc ngay, đồng thời áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống.
2. Trường hợp 2: Dùng thuốc DỰA TRÊN YẾU TỐ NGUY CƠ CAO (Tăng huyết áp Độ 1)
Nếu huyết áp của bạn nằm trong ngưỡng Tăng Huyết áp Độ 1 (140−159/90−99 mmHg), quyết định dùng thuốc sẽ phụ thuộc vào việc bạn có thuộc nhóm nguy cơ cao hay không:
NHÓM CẦN DÙNG THUỐC NGAY (Huyết áp Độ 1 + Nguy cơ cao):
- Đã có bệnh Tim mạch: Từng bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim, bệnh động mạch vành, hoặc bệnh động mạch ngoại biên.
- Mắc bệnh Mãn tính khác: Bệnh đái tháo đường (tiểu đường) hoặc Bệnh thận mạn tính (CKD).
- Nguy cơ tim mạch 10 năm cao: Bác sĩ đánh giá bạn có nguy cơ cao xảy ra biến cố tim mạch trong 10 năm tới.
Nếu bạn thuộc một trong các nhóm trên, việc dùng thuốc hạ áp sẽ được khởi động song song với thay đổi lối sống. (https://www.vinmec.com/vie/benh/tang-huyet-ap-3089).
3. Trường hợp 3: Ưu tiên Thay đổi Lối sống (Quan sát 3-6 tháng)
Đây là trường hợp dành cho những người:
- Huyết áp ≤159/99 mmHg (Tăng Huyết áp Độ 1)
- Và KHÔNG thuộc nhóm nguy cơ tim mạch cao.
Nếu bạn ở trong nhóm này, bác sĩ thường khuyến nghị bạn thực hiện thay đổi lối sống tích cực trong vòng 3 đến 6 tháng. Nếu sau thời gian này, huyết áp vẫn không đạt mục tiêu, bạn sẽ được bắt đầu điều trị bằng thuốc hạ áp.
III. Mục tiêu Điều trị: Con số cần đạt là bao nhiêu?
Mục tiêu điều trị đã trở nên nghiêm ngặt hơn nhằm tối đa hóa việc giảm thiểu biến chứng.
Mục tiêu chung: Huyết áp tâm thu <130 mmHg và Huyết áp tâm trương <80 mmHg.
Mục tiêu này có thể được điều chỉnh nhẹ tùy thuộc vào nhóm tuổi và bệnh lý đi kèm:
- Người trẻ và trung niên (dưới 65 tuổi): <130/80 mmHg, miễn là cơ thể dung nạp tốt với thuốc.
- Người lớn tuổi (trên 65 tuổi): Mục tiêu thường là <140/90 mmHg, để tránh nguy cơ té ngã do tụt huyết áp.
IV. Nền tảng Điều trị: Thay đổi Lối sống
Dùng thuốc là cần thiết, nhưng thay đổi lối sống là nền tảng bắt buộc và cần duy trì suốt đời.
- Giảm muối (Natri): Hạn chế tối đa muối ăn, thực phẩm chế biến sẵn. (https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/huong-dan-giam-muoi-trong-che-do-uong-cua-ban-vi).
- Chế độ ăn DASH: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo, hạn chế mỡ bão hòa và cholesterol. (https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/che-do-an-dash-cho-suc-khoe-tim-mach-giam-huyet-ap-va-cholesterol-vi)
- Tập thể dục: Tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5−7 ngày/tuần.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh và Ngừng hút thuốc lá.
Tóm kết về Khi nào cần Dùng thuốc Hạ áp
Quyết định Huyết áp cao dùng thuốc là một quyết định cá nhân hóa, dựa trên hai yếu tố chính: Con số Huyết áp và Nguy cơ Tim mạch tổng thể.
Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Việc tuân thủ điều trị bằng thuốc kết hợp lối sống sẽ giúp bạn kiểm soát Huyết áp cao và sống khỏe mạnh hơn.
